Sivert lever anonymt og har ikkje vener, men når Petter kjem flyttande, endrar alt seg. Dei to blir raskt eit radarpar. Sivert bur med mor, far og veslesyster Maria, som har Downs syndrom. Petter bur åleine med mor si og har det kanskje ikkje så lett. I utdraget har Petter nettopp blitt ferska av den polske vaktmeisteren i å skulke gymmen, og han er forbanna. Ein hemnplan tek form.

 

«Han skal få igjen, vi skal ta han! Vi to!»

Vi er på veg heim frå skulen. Petter hissar seg meir og meir opp over Polakken. Han trampar ampert i sølepyttar så det riktig sprutar rundt oss.

«Han kan berre vente. Vi skal ta han! Ikkje sant?» Petter ser på meg for å sjå om eg er med. Eg møter blikket hans og nikkar forsiktig til svar. Det kitlar i magen. Å være med på noko som kan føre til trøb- bel, det har eg ikkje gjort før. Men det skal vel vere ein første gong for alt. Skal det ikkje? Petter er kompisen min, og eg nikkar ein gong til, litt ivrigare denne gongen.

«Du er kompis, du», seier Petter. Han smiler og gjer meg ein venskapeleg knyttnevedult i overarmen. Smilet til Petter varmar som ein stråleomn på ein kald vinterdag.

Ein svart Audi køyrer forbi og sprutar sølevatn på oss. Først blir eg fly forbanna over at folk kan være så uforsiktige og tankelause når det er så vått som i dag. Det har striregna i fleire dagar, og overalt renn det vatn. Men så møter eg blikket til Petter, auga hans lyser slik som berre Petter sine auge kan lyse. Han hoppar midt ut i ein dam så det sprutar opp over oss begge. Sinnet mitt glir over, og vi oppfører oss som småungar. Vi hoppar og plaskar i all søle vi ser og vert etter kvart både våte og skitne.

Eg tenker pitte litt på mamma som vaskar kleda mine og som sikkert ikkje blir så veldig blid. Men så gidd eg ikkje bry meg. Mamma er mest oppteken av Maria. Ho bryr seg ikkje så mykje om kva eg held på med. Petter og eg ler mot kvarandre.

«Eg stikk heim», seier Petter når vi er komne fram til hageporten vår. Han ser nedover seg sjølv og gliser. Akkurat då kjem Maria. Ho ser forskrekka på oss.

«Så våte de er», seier ho. Petter berre ler og forsvinn bortover gata.

«Pappa kjem til å bli sint.» Maria ser på meg.

Eg vert uroleg når ho seier det. Ikkje fordi eg trur pappa vert sint for dei våte kleda. Dei har eg nok skifta og fått i vaskekjellaren lenge før han kjem heim. Men av og til når Petter er med meg heim, har eg sett blikket til pappa. Petter er ingen favoritt, og eg har ei kjensle av at Maria har rett. Venskapen med Petter kan gje trøbbel i heimen.

 

Dagen etter står eg og ventar, trøytt og småfrosen. Det har blitt sånn. Kvar morgon ventar eg på Petter, og så går vi saman til skulen. Etter eit par minutt kjem han småspringande slik han plar. Han haltar litt, han gjer det når han spring. Når han går, er det ingen som kan sjå at noko er gale med føtene hans. Allereie på lang avstand ser eg at det er noko spesielt.

«Eg har det», ropar Petter før han er komen bort til meg.

«Har kva då?» spør eg. Eg er brått lys vaken og kjenner forventninga kitle i magen.

«Vi bryt oss inn på Lakken sitt kontor og viser han at han ikkje berre kan kødde med oss.»

Eg ser sikkert ut som eit stort spørsmålsteikn.

Petter berre flirer.

«Vi gjer det i kveld», seier han. «I går såg eg eit vindauge på skulen som var ope. I kjellaren. Eg greidde å lirke av haspene, og så skubba eg vindauget inntil, så det ser ut som om det er lukka. Lakken har sikkert ikkje merka noko. Vi gjer det i kveld», seier Petter bestemt.

 

I første friminutt går vi slentrande rundt skulebygget berre for å sjekke forholda. Skulen har kjellar der mesteparten ligg under bakken. I kjellaren er det bomberom, lagerrom og kontoret til vaktmeisteren. På baksida av bygget er det vindauge, men berre sånne låge som ligg på bakkeplan og er høgt på veggen i rommet innanfor.

 

På kontoret til vaktmeisteren er det i alt tre vindauge som ligg rett ved sidan av kvarandre. Eg ser raskt kva for eit vindauge Petter meiner. Bakken utanfor er gjørmete og full av fotspor. Når vi kjem nærmare, ser eg ein liten kvist som er kilt inn med karmen, slik at vindauget held seg på plass. Innvendig ser det nok ut som om det er lukka. Vi går fleire gonger fram og tilbake langs heile langsida av bygget slik at det er opptrakka alle stader.

Heile dagen går eg rundt med ei merkeleg kjensle i magen. Den eine augneblinken har eg lyst å vere med, og i den neste, så har eg det ikkje.

«Vi gjer det i kveld», seier Petter på veg heim. Eg nikkar.

 

INNBROT

 

Vi går to rundar rundt skulen for å sjå om alt ser greitt ut for eit lite innbrot. Det er ikkje lys å sjå nokon stad. Berre mørke vindauge som ser klagande på oss. Sånn i siste liten hadde eg håpa på litt aktivitet. Berre eit lite foreldremøte, eller ein lærer som tykte han hadde eitkvart viktig han skulle ha gjort, slik at vi måtte avlyse heile greia. Men nei da, det er mørkt i alle vindauge og ikkje eit menneske å sjå nokon stad. Eg er kvalm. Kvifor har eg sagt ja til dette?

Petter opnar vindauget. Det er hengsla øvst, og han vil ha meg til å halde vindauget så han kan åle seg inn. Etterpå held han vindauget frå innsida, og det er min tur. Sjølv om vindauget er lite, så er det ikkje vanskeleg å kome seg igjennom. Eg ålar meg inn, sparkar ufrivillig borti Petter og slepp meg ned på golvet.

Eit naudlys over eine døra gir rommet eit grønt skjær, noko som får rommet til å sjå skummelt ut. Eg ventar nesten at eit gjenferd skal kome smygande inn til oss, raslande med skremmande, grufulle lydar. Eller, endå verre, at døra skal gå opp, og vaktmeisteren plutseleg står der, småfeit og fly forbanna.

 

Det er heilt stille. Eg høyrer berre Petter sin raske pust og mitt eige hjarte som bankar noko sinnsjukt. Midt i rommet står eit stort skrivebord, og på veggen midt imot vindauga står ei bokhylle med permar. Det er tre dører i rommet. Ei med naudlys over, og to til på veggen på motsett side. Vi kjenner på dei to dørene som er ved sidan av kvarandre, begge er låste. Petter ser eit lite sekund fullstendig handlings- lamma ut. No når vi først er her, veit han visst ikkje heilt kva vi skal finne på.

På skrivebordet ligg det nokre papir fulle av namn, telefonnummer og tall. Namna er på folk eg ikkje kjenner. Petter tar eit ark, snur det, og skriv på baksida med store, blå bokstavar: IKJE KØD!!!

Eg lurer på om Petter skriv feil med vilje for å få vaktmeisteren til å tru at det er småungar som har vore her. Men eg verken spør eller kommenterer feilskrivinga.

«Kom, vi stikk», seier Petter og dreg meg i jakkeermet.

Døra under naudlyset er også låst, men det er lås til å vri om på innsida, og så er vi ute i gangen. Her er det verken vindauge eller lys, men vi skimtar trappetrinn i mørket og famlar oss oppover. Eg går først. Øvst i trappa er det enda ei dør, den òg er låst. I ein augneblink ser eg for meg at vi må vere i kjellaren heile natta saman med mus og rotter og kanskje spøkelse. Kven veit. Redselen for å vere innelåst ei heil natt, får meg til å riste i dørklinka og slå i døra. Eg gløymer heilt kva eg eigentleg er med på, og at eg skal vere stille.

«Ikkje bråk sånn!» Petter freser og dyttar meg vekk så eg nesten ramlar ned trappa. Han vrir rundt låsen, og så står vi i gangen. Gjennom glasdørene ser vi ein bil kome køyrande og parkere rett utanfor hovudinngangen. Petter og eg ser på kvarandre. Kva no? Vi listar oss så stilt vi kan inn ein korridor og gøymer oss bak nokre vinterjakker.

Hovuddøra vert låst opp, og lyset kjem på i gan- gen. Lyden av tunge skritt når fram til oss bak ytterjakkene, og det kjem nokre hissige ord på eit språk eg ikkje forstår. Vaktmeisteren! Polakken!

Pulsen susar i øyra som fossedur. Dette er meir spennande enn eg set pris på. Skritta forsvinn ned trappa til kjellaren.

I enden av korridoren lyser eit grønt lys oppmuntrande til oss. Naudutgang. Vi går så stilt vi kan, men lyden av skritta våre ljomar og gir gjenklang i den tomme korridoren. Polakken er komen opp igjen frå kjellaren, frå gangen høyrer vi skritt og stemmer. Petter og eg stiller oss inntil veggen igjen, mellom to knaggrekker.

 

Eg svelger gong på gong og pissar nesten på meg av rein redsle. Lakken går rundt og snakkar i mobiltelefon. Han snakkar norsk, men eg klarar ikkje å oppfatte kva han seier. Eg høyrer berre eit og anna ord som innbrot, helvete og politi.

Vi står heilt stille. Eg trur vi er ganske godt skjult om Polakken skulle finne på å sjå innover i korridoren, men går han innover, vil han sjå oss med ein gong. Eg torer nesten ikkje puste i redsle for at Lakken skal høyre det. Tenk om det er politiet han snakkar med, tenk om dei kjem med politibilar og ulande sirener. Kva kjem pappa til å seie då?

«Er det nokon her?» Lyset i korridoren nærmast gangen vert slått på. I augekroken skimtar eg Polakken, stor, mørk og truande. Eg pressar meg så hardt oppetter veggen at det er nesten som eg forsvinn gjennom han. Etter noko som kjennest som ei heil æve, men det er nok berre nokre få sekund, vert lyset slått av. Polakken har ikkje sett oss, eg kan puste igjen. Etter ei lita stund høyrer vi dører som vert låste og ein bil som køyrer sin veg.

Petter og eg spring mot det grøne lyset og fridomen. Skritta våre dundrar mellom veggane, og eg ventar nesten kvar augneblink å kjenne ein tung neve i nakken. Vi når døra, og heldigvis, ho kan òg låsast opp frå innsida. Skjelvande kjem vi oss ut og pustar inn kald, frisk luft. Petter ser på meg med ein stor smil. Vi legg på sprang vekk frå skulen. Politibilar og blålys ser vi ikkje noko til.

Kvalmen og redsla gir seg, til lenger vekk frå skulen vi kjem. Eg er så letta at eg berre har lyst å grine.

«Kult! No skremte vi Lakken godt», seier Petter når vi er komne eit godt stykke vekk. Han ler opprømt og skubbar venskapeleg til meg.

 

Neste dag er eg kvalm og har vondt i hovudet. Ved frukostbordet tek eg berre eit par bitar av brødskiva.

«Du må ete opp maten din», seier Maria og ser strengt på meg.

Sånn til vanleg tykkjer eg Maria er litt morosam når ho ser slik på meg og fortel meg kva eg skal eller ikkje skal. Men i dag er eg ikkje i humør, og eg svarar henne ikkje.

«Mamma, Sivert er sjuk», seier Maria.

«Du er litt bleik, men eg trur ikkje du har feber», seier mamma og legg ei hand på panna mi.

«Eg er ok, er berre ikkje svolten», mumlar eg.

Akkurat då ringer det på døra, og mamma vert oppteken med å få Maria av stad til skulen. Det er to jenter frå klassen hennar som kjem og hentar henne. Det gjer dei kvar dag, det er visst ein avtale. Eg skundar meg, eg òg, slik at eg skal sleppe å snakke meir med mamma.

Petter kjem nesten med ein gong. Han ser oppglødd ut. På veg til skulen fablar vi om politibilar og forhøyr om kvar vi var sist kveld. Petter meiner vi må seie at vi var heime hos han. Det kan gå bra. Petter kan få mora til å tru at vi var på rommet hans. Mor hans kjem ikkje til å tvile på at det er sant.

Når vi kjem på skulen er alt som vanleg. Ikkje politi og ikkje eit ord om innbrot. Polakken er heller ikkje meir hissig enn han brukar å vere. Dei neste dagane høyrer vi heller ingen ting. Det er så merkeleg, der er som om det aldri har hendt. Var det ikkje for Petter som snakkar om innbrotet av og til, så kunne eg tru det berre var ein draum.

Petter er superskuffa over manglande respons. Her har vi brote oss inn på skulen, lurt vaktmeisteren, og så er det ingen som snakkar om det. Men han fantaserer litt om at Polakken er skikkelig skremt, og at han er redd for jobben sin om rektor får vite noko.

Vi held det for oss sjølve, det vi gjorde. Ingen vits i å skryte og risikere at einkvan sladrar.

Men det er ikkje sikkert nokon vil tru på oss heller: Petter og eg – innbrot.